Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?
Khác với bảo hiểm bắt buộc, người tham gia phải tuân thủ các quy định của Nhà nước về mức đóng, phương thức, thời gian đóng thì mới được hưởng chế độ BHXH theo luật định. Bảo hiểm xã hội tự nguyện linh hoạt hơn bởi người tham gia được tự do lựa chọn phương thức, mức đóng, thời gian đóng phù hợp với tình hình kinh tế của mình.
BHXH tự nguyện cho phép người tham gia được tự do lựa chọn phương thức đóng, mức đóng tùy thuộc vào tài chính
Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện được quy định tại Khoản 4, Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014: “Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này”. Theo Điều luật này thì công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên và không phải đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì được tham gia BHXH tự nguyện.
Cụ thể hơn, tại Khoản 1 Điều 8 Quyết định 595/QĐ-BHXH, những đối tượng sau đây được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện:
“1. Người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHXH, bao gồm:
1.1. Người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn dưới 03 tháng trước ngày 01/01/2018; người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn dưới 01 tháng từ ngày 01/01/2018 trở đi;
1.2. Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố;
1.3. Người lao động giúp việc gia đình;
1.4. Người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương;
1.5. Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;
1.6. Người nông dân, người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình;
1.7. Người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về BHXH;
1.8. Người tham gia khác.”
Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng quyền lợi gồm 2 chế độ là hưu trí và tử tuất mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng. So với BHXH xã hội có 6 chế độ (thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, hưu trí, tử tuất, bệnh nghề nghiệp) thì BHXH tự nguyện được hưởng ít quyền lợi hơn (chỉ có hưu trí và tử tuất).
Chế độ hưu trí
Người dân đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và tham gia BHXH tự nguyện thì sẽ được hưởng quyền lợi về chế độ hưu trí như sau:
- Thứ nhất, người tham gia BHXH tự nguyện đáp ứng đủ điều kiện sau thì được hưởng lương hưu hàng tháng:
+ Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi.
+ Thời gian đóng BHXH đủ 20 năm trở lên.
Lưu ý: Trường hợp đã đáp ứng điều kiện về tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đóng đủ 20 năm BHXH thì được tiếp tục đóng cho đến khi đủ thời gian 20 năm để được hưởng chế độ lương hưu hàng tháng.
- Thứ hai, bên cạnh lương hưu, người tham gia còn được hưởng trợ cấp 1 lần. Mức trợ cấp 1 lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Cứ mỗi năm đóng thì được tính bằng 0.5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Hưởng lương hưu là một trong những quyền lợi quan trọng nhất của BHXH tự nguyện
Chế độ tử tuất
Khi đáp ứng đủ điều kiện theo luật định thì người thân của người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ tử tuất:
- Thứ nhất, người lo mai táng hưởng trợ cấp mai táng = 10 lần mức lương cơ sở nếu người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có thời gian đóng từ đủ 60 tháng trở lên hoặc bị chết.
- Thứ hai, người đang đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện mà bảo lưu thời gian, đang hưởng lương hưu mà bị chết thì người thân của họ được hưởng trợ cấp tuất 1 lần. Mức hưởng trợ cấp tuất 1 lần được quy định tại Khoản 2, Khoản 3 Điều 81 Luật BHXH 2014.
Quyền lợi khác
Bên cạnh quyền lợi về chế độ hưu trí và tử tuất thì người tham gia BHXH tự nguyện còn được hưởng một số quyền lợi như sau:
- Khi đang hưởng lương hưu thì được cấp thẻ BHYT miễn phí, mức hưởng BHYT tương ứng là 95% chi phí khám chữa bệnh.
- Được hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo % trên mức đóng BHXH hàng tháng:
+ Người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo theo luật quy định: 30%
+ Người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo theo luật quy định: 25%
+ Các đối tượng khác: 10%
Lưu ý: Thời gian Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện không quá 120 tháng (10 năm).
- Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng BHXH 1 lần trong những trường hợp sau:
+ Ra nước ngoài định cư;
+ Người mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ y tế như ung thư, lao nặng, HIV đã chuyển AIDS, bại liệt, xơ gan cổ chướng.
+ Thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm và sau 1 năm không tiếp tục đóng nữa và có yêu cầu hưởng BHXH 1 lần.
Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện còn được nhà nước hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm, được hưởng trợ cấp 1 lần,...
Có nên đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện?
Bảo hiểm xã hội tự nguyện mang lại nhiều lợi ích cho người tham gia. Đối với câu hỏi có nên đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì câu trả lời là có nhưng tùy thuộc vào tình hình tài chính của mình mà đóng số tiền phù hợp. Dưới đây là những lợi ích của BHXH tự nguyện:
- Hưởng lương hưu hàng tháng;
- Được cấp thẻ BHYT;
- Được Nhà nước hỗ trợ 1 khoản kinh phí đóng BHXH tự nguyện;
- Người thân được hưởng trợ cấp mai táng và chế độ tử tuất khi người tham gia BHXH tự nguyện chết.
- Được hưởng BHXH tự nguyện 1 lần khi đủ điều kiện và khi có yêu cầu.
Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện 2022
Theo Khoản 1, Điều 87 Luật bảo hiểm xã hội 2014: “Hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.”
Mức đóng BHXH tự nguyện năm 2022 có sự điều chỉnh khác biệt so với năm trước. Cụ thể như sau:
| Đối tượng | Mức đóng tối thiểu năm 2021 | Mức đóng tối thiểu năm 2022 (khi được Nhà nước hỗ trợ) |
| Hộ nghèo | 107.800 đồng/ tháng | 231.000 đồng/tháng |
| Hộ cận nghèo | 115.500 đồng/ tháng | 247.500 đồng/tháng |
| Đối tượng khác | 138.600 đồng/ tháng | 297.000 đồng/tháng |
| Đối tượng | Mức đóng tối đa năm 2021 | Mức đóng tối đa năm 2022 (khi được Nhà nước hỗ trợ) |
| Hộ nghèo | 6.509.800 đồng/tháng | 6.457.000 đồng/tháng |
| Hộ cận nghèo | 6.517.500 đồng/tháng | 6.473.500 đồng/tháng |
| Đối tượng khác | 6.540.600 đồng/tháng | 6.523.000 đồng/tháng |
Mức hưởng BHXH tự nguyện
Mức hưởng lương hưu bảo hiểm xã hội tự nguyện
Mức hưởng trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu
Mức hưởng BHXH 1 lần
Thủ tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện 2022
Thủ tục và thời hạn giải quyết đăng ký và cấp sổ bảo hiểm xã hội
Kết luận
Hy vọng bài viết trên đây về BHXH tự nguyện mà Luật và kế toán Việt Mỹ chia sẻ giúp bạn nắm được thông tin quan trọng nhất, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình. Nếu còn thắc mắc nào khác thì hãy để lại lời nhắn cho chúng tôi hoặc gọi hotline 0981 345 339 để được tư vấn chi tiết hơn.
Thông tin liên hệ: Công ty TNHH Luật và kế toán Việt Mỹ
Website: https://ketoanvietmy.com/
Fanpage: https://www.facebook.com/congtyketoanvietmy
Hotline: 0981 345 339
Danh sách chi nhánh: Liên hệ hotline hoặc truy cập TẠI ĐÂY để biết thêm thông tin chi tiết.